СЫНАҚ ЖАБДЫҚТАР ПАРКІН ҰЛҒАЙТУ
ҚР ҰЯО РМК зерттеу реакторларын конверсиялау бойынша жұмыстар шеңберінде материалтану сынақтары бөлімінде ИВГ.1М реакторының төмен байытылған ураны (ССТА-ТБУ) бар су салқындататын арналарға кіру бақылауы жүргізіледі және 1966 жылы реактордан алынған ИГР белсенді аймағын иммобилизациялау технологиясы жасалуда. Осы бағыттардың міндеттерін іске асыру үшін жаңа жабдық сатып алынады. Бүгінгі күні электрэрозиялық білдек, жиынтықта дискілі диірмені бар жақты уатқыш, жиынтықта тәжірибелі үлгілерді дайындауға арналған пішіні бар автоматты қоспалауыш және сығымдау материалдарын сынауға арналған әмбебап гидравликалық машина жеткізілді.
АРТА 123 ПРО моделінің электрэрозиялық машинасын сатып алу (сурет. 1) зерттеуге үлгілерді іріктеу үшін твэлдерді бөлшектеуге мүмкіндік береді. Жұмыстың үлкен көлеміне байланысты істен шыққан 1965 жылғы машинаның жұмысымен салыстырғанда жаңасы келесідей артықшылықтарға ие:
– кесу кезінде үлгілердің қызуы мен деформациясының болмауы;
– өте кішкентай үлгілерді жасау мүмкіндігінің болуы;
– белсенді материалдармен жұмыс істеу кезінде жұмыскерлердің ең аз байланысы.
АРТА 123 ПРО білдегі ИВГ.1М реакторында 2-ші ССТА-ТБУ ресурстық сынақтарынан кейін сәулеленген твэлдерді реактордан кейінгі зерттеулерде де пайдаланылатын болады.
Жаңа жабдықтың негізгі бөлігі жеке зертхананы ИГР ректордың сәулеленген отынын иммобилизациялау технологиясының кезеңдерін негіздейтін ғылыми-зерттеу жұмыстарына жабдықтауға арналған. Қазіргі уақытта зертханалық үй-жайы дайындалып, жаңа жабдықты орнату, қосу және сынау жұмыстары жүргізілуде.
Tinius Olsen сынақ машинасының таңдалған моделі (2 сурет) ИГР сәулеленген отыны үшін матрица моделі болып табылатын бетон блоктары үлгілерінің механикалық қасиеттерін анықтау үшін пайдаланылады. Машина 600 кН максималды жүктемені қамтамасыз етеді, ал бағдарламалық-аппараттық кешен бетон блоктарының үлгілерін созуға, сығуға және иілуге сынау үшін қашықтықтан қажетті жағдайларды орнатуға мүмкіндік береді, бұл сәулеленген үлгілермен жұмыс істеу кезінде де маңызды.
Автобетонараластырғыш ELE (3 сурет) уран-графит отыны матрицасының модельдік үлгілерін дайындау кезеңдерінің бірінде пайдаланылатын болады.
PULVERISETTE 1 жақты уатқыш пен диск диірменінің үйлесімі (4 сурет) бастапқы бөлшектердің мөлшері 95 мм – ге дейін ұсақтаудың соңғы дәрежесі – 100 мкм дейін материалды автоматты түрде ұсақтауға мүмкіндік береді. Зертханалық зерттеулерден кейін, аралас қондырғы ИГР сәулелендірілген отын иммобилизациясының технологиялық желісінде қолданылады.
